Huur jij als opdrachtgever zelfstandigen in? Let dan op! Vanaf 2025 gaat er namelijk wat veranderen: het zogeheten handhavingsmoratorium komt per 1 januari 2025 te vervallen. Wat dit betekent? De Belastingdienst gaat vanaf dat moment strenger handhaven op schijnzelfstandigheid. Ook is het voor de Belastingdienst mogelijk om direct naheffingen en correcties op te leggen bij zowel opdrachtgever als zelfstandige als er sprake is van schijnzelfstandigheid. Maar waarom komt het handhavingsmoratorium te vervallen? En hoe zijn we, na de afschaffing van de VAR en DBA, op dit punt terechtgekomen? 

Wat was de Verklaring Arbeidsrelatie (VAR) ook alweer?

In 2005 is de VAR ingesteld om organisaties die zelfstandigen inhuren te vrijwaren van werkgeversverplichtingen, zoals inhouding loonheffing en de afdracht van werkgeverspremies. Tot 2016 werd er op grote schaal door opdrachtgevers en zelfstandigen gebruikgemaakt van de VAR. De doorgaande groei van het aantal zelfstandigen zorgde voor een discussie over de toename van het aantal schijnzelfstandigen. Dit heeft ervoor gezorgd dat de VAR werd afgeschaft en dat de wet DBA in het leven werd geroepen.

De wet DBA 

Met de komst van de wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (DBA) is de VAR komen te vervallen. De wet is ingevoerd om enerzijds duidelijkheid te scheppen over de arbeidsrelatie tussen een opdrachtgever en opdrachtnemer, en anderzijds om schijnzelfstandigheid aan te pakken. In de wet DBA zijn opdrachtgever en opdrachtnemer samen verantwoordelijk voor de fiscale gevolgen als er toch sprake blijkt te zijn van een dienstverband. De wet DBA heeft niet voor de duidelijkheid en rust gezorgd die hij moest brengen. Daarom werd er direct bij de invoering van deze wet een handhavingsmoratorium in het leven geroepen. Vorige kabinetten hebben daarom besloten om de wet DBA te vervangen.  

De opvolger van de wet DBA wordt naar alle waarschijnlijkheid de wet Verduidelijking Beoordeling Arbeidsrelaties en Rechtsvermoeden (VBAR). Dit nieuwe wetsvoorstel moet een beter toetsingskader bieden, om zo een duidelijker onderscheid te krijgen tussen werknemers en zzp’ers.  

Waarom is de DBA wetgeving belangrijk? 

De DBA wetgeving heeft als doel om te voorkomen dat zelfstandigen eigenlijk in loondienst zijn, zonder dat ze de bijbehorende rechten en plichten hebben. Dit betekent dat je als opdrachtgever moet kunnen aantonen dat de zzp’er die je inhuurt daadwerkelijk zelfstandig werkt en niet onder jouw directe leiding en toezicht staat. 

Wat betekent dit voor jou als opdrachtgever? 

• Een goede beoordeling van de arbeidsrelatie: voor iedere opdracht is een beoordeling nodig om na te gaan of er sprake is van een dienstbetrekking. Kijk daarom goed naar de feiten en omstandigheden die relevant zijn bij het beoordelen van de arbeidsrelatie. Belangrijke factoren hierin zijn bijvoorbeeld de duur van de opdracht, de aard van de werkzaamheden, alleen vergoeding voor daadwerkelijk gewerkte uren, geen leiding en toezicht van de opdrachtgever etc. 
• Modelovereenkomsten: het is aan te raden om een door de Belastingdienst goedgekeurde modelovereenkomst te gebruiken. Dit kan helpen om duidelijkheid te scheppen over de arbeidsrelatie. Let op: de werkelijke situatie is waarop wordt beoordeeld, dus het is van belang dat er ook daadwerkelijk wordt gehandeld in lijn met de afspraken zoals vastgelegd in de modelovereenkomst. 
• Verantwoordelijkheid: je bent als opdrachtgever medeverantwoordelijk (tezamen met de zelfstandige) voor het vastleggen van de arbeidsrelatie en hier ook daadwerkelijk naar te handelen. 
• Goed documenteren: zorg voor een duidelijke administratie, waarin de afspraken met de zzp’er zijn vastgelegd. 
• Periodieke evaluatie: evalueer regelmatig de manier van samenwerken met elkaar, om te zorgen dat deze nog steeds voldoet aan de voorwaarden van zelfstandigheid. 

Met de wet Verduidelijking Beoordeling Arbeidsrelaties en Rechtsvermoeden (VBAR) wordt de relevante rechtspraak bij elkaar gebracht en daarvan wordt een wettelijk toetsingskader gemaakt. Dit moet ervoor zorgen dat het voor opdrachtgevers duidelijker wordt wanneer er een zelfstandige ingehuurd kan worden. Daarnaast wordt er onder rechtsvermoeden van werknemerschap ingevoerd als de werkende minder dan €33 per uur verdient. Dit moet de positie van kwetsbare werkenden aan de basis van de arbeidsmarkt versterken.