Sinds de hervatting van de handhaving op schijnzelfstandigheid begin 2025 ervaren veel zelfstandigen de gevolgen in hun werk. Voor het eerst in jaren daalt het aantal zzp’ers, met ongeveer 22.000 volgens de Zelfstandigen Enquête Arbeid (ZEA 2025, Centraal Bureau voor de Statistiek). Daarmee staat een belangrijk thema opnieuw centraal: hoe behouden we ruimte voor zelfstandig ondernemerschap, terwijl schijnzelfstandigheid wordt aangepakt?
Zelfstandigen kiezen bewust voor ondernemerschap
Uit het onderzoek onder 2.300 zzp’ers blijkt dat bijna 20% overweegt te stoppen, maar het merendeel blijft bewust kiezen voor ondernemerschap. Alternatieven zoals loondienst of detachering zijn weinig populair: slechts 8% stapte daadwerkelijk over. Hoewel 40% een alternatief contract kreeg aangeboden, heeft de helft daarvan nog geen keuze gemaakt. Waar mogelijk zoeken zelfstandigen liever naar samenwerking via een BV of coöperatie (27%).
Tegelijkertijd twijfelt een kwart over hun juridische status en ervaart 60% minder opdrachten sinds de strengere controles, vooral in de groep met een uurtarief tussen 76 en 100 euro die balanceert tussen autonomie en het risico op herkwalificatie. Zelfs in sectoren met de grootste druk – ICT, zorg en horeca – blijft de aantrekkingskracht van ondernemerschap sterk, wat cruciaal is gezien de structurele personeelstekorten in deze branches.
Grote behoefte aan juridische verankering
Wat zelfstandigen vooral nodig hebben, is duidelijke juridische verankering. Driekwart van de respondenten vraagt om een wettelijk kader dat zowel autonomie als bescherming biedt. We benadrukken dat het belangrijk is om schijnzelfstandigheid tegen te gaan, maar zonder de vrijheid en flexibiliteit van honderdduizenden professionals te beperken. In een krappe arbeidsmarkt is het riskant om zelfstandigen weg te duwen zonder volwaardig alternatief.
Behoud van keuzevrijheid is cruciaal
De discussie over schijnzelfstandigheid gaat verder dan wet- en regelgeving. Het raakt aan fundamentele waarden van onze arbeidsmarkt: keuzevrijheid, wendbaarheid en de meerkleurigheid van werkenden.
Wij zien het als gezamenlijke verantwoordelijkheid van politiek, beleidsmakers en markt om deze waarden in balans te brengen. Wij roepen op tot:
- heldere toetsingscriteria die rechtszekerheid bieden voor zowel zelfstandigen als opdrachtgevers;
- erkenning van de diversiteit onder zzp’ers, want er bestaat niet één type zelfstandige;
- een duurzaam wettelijk kader dat zelfstandigheid waarborgt, mét de juiste bescherming.
Samen naar een toekomstbestendige arbeidsmarkt
Zelfstandigen zijn een essentieel onderdeel van een gezonde en wendbare arbeidsmarkt. Hun ondernemerschap verdient ruimte, erkenning en juridische duidelijkheid. Wij blijven ons inzetten voor een arbeidsmarkt waarin zelfstandigheid en loondienst naast elkaar kunnen bestaan, en waarin professionals de vrijheid hebben om hun talent op hun eigen manier in te zetten.
Vraag een vrijblijvend adviesgesprek aan
Vragen hierover? Neem contact met ons op.
Sem Overduin
Public Policy & Affairs Manager
Sem.Overduin@headfirst.nl
Oifik Youssefi
Public Affairs Officer
Oifik.Youssefi@headfirst.nl
Maaike van Driel
Head of Legal
Maaike.vanDriel@headfirst.group
Thomas ten Veldhuijs
Senior Legal Counsel
Thomas.tenVeldhuijs@headfirst.nl