FNV Zelfstandigen: “Flexibiliteit vertaalt zich niet meteen naar zelfstandig ondernemerschap”

Zelfstandig ondernemerschap is prima, zolang je voldoet aan de primaire kenmerken ervan: eigen opdrachten binnenhalen, verantwoordelijk zijn voor de uitvoering, geen werkinhoudelijke instructies ontvangen en dat je je tarief goed kan onderhandelen. Maar op het moment dat een zelfstandige hetzelfde werk doet als een werknemer, zonder sociale lasten af te dragen, dan wordt diegene feitelijk een concurrent van de werknemer. Dat is voor ons onacceptabel, want er moet wel echt een onderscheid zijn tussen de werknemer en de zelfstandige in onze ogen. Er is niets mis met flexibiliteit, zolang het geen verkapte kostenbesparing is. Flexibel zijn als werkende betekent in onze ogen niet automatisch zelfstandig ondernemer zijn. 

De internetconsultatie op de Zelfstandigenwet is recentelijk gesloten. We kunnen ons als FNV Zelfstandigen vinden in de reactie van de Stichting van de Arbeid. Wij zijn van mening dat de Zelfstandigenwet niet de duidelijkheid gaat bieden. Ook zijn we kritisch op de voorgestelde Commissie. Dan gaat iedereen straks natuurlijk naar die Commissie toe, want er blijven gewoon grijze gebieden bestaan. Ook is de Zelfstandigenwet minder duidelijk over het rechtsvermoeden op basis van een uurtarief. De VBAR is in dat opzicht beter uitgewerkt. Maar ook in dat wetsvoorstel wordt er een grens getrokken, en dan zijn er altijd groepen die net buiten de boot vallen. De vraag blijft dus wel hoeveel duidelijkheid beide voorstellen écht bieden. In het toetsingskader van de VBAR is de onderlinge weging tussen de criteria ook niet heel helder. De nadruk moet wat ons betreft liggen op de handhaving, die gelukkig hervat is begin dit jaar. Wat wij vooral zien, is dat de jarenlange vrijblijvendheid – door het handhavingsmoratorium op de Wet DBA – de markt heeft doen vervlakken. Nu het tij keert, begrijpen we dat de markt ervan geschrokken is, maar die schrik achten we overtrokken en vooral gebaseerd op gebrek aan echte kennis.

Contractneutraliteit klinkt aantrekkelijk, maar het leidt geheid tot verslechteringen, zeker als het gelijktrekken van zelfstandigen en werkenden in loondienst gepaard gaat met een afbouw van de bescherming van werkenden in loondienst. Daar zijn wij fel tegenstander van. Het moet niet zo zijn dat werknemers in moeten gaan leveren tot het niveau van basisvoorzieningen voor zelfstandigen. Het is niet voor niets dat we het zo goed geregeld hebben voor werknemers in Nederland. Contractneutraliteit mag geen reden zijn om de bescherming voor werknemers uit te hollen, dat is voor ons acceptabel. 

Het is van groot belang dat regelgeving daadwerkelijk wordt gehandhaafd. Er geldt nu toch een soort van dubbele onduidelijkheid – over wat er mag én over hoe er gehandhaafd wordt en wat de consequenties dan precies zijn. Dat moet worden weggenomen. Als je regels en wetten maakt, handhaaf ze dan ook. En verder moet de politiek knopen doorhakken en zaken daadwerkelijk gaan doen. Kijk bijvoorbeeld naar de komende verplichte basis arbeidsongeschiktheidsverzekering (BAZ). Daar zijn we al zo lang over aan het praten, ruim tien jaar. Zo’n verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering moet er gewoon komen omdat al 20 jaar blijkt dat zelfstandigen het gewoonweg niet geregeld hebben of geregeld krijgen. Nederland heeft een enorm hoge participatiegraad, maar een deel van die groep werkt nog steeds onder slechte voorwaarden. Dat moet beter. Zaken als werkloosheid, pensioen en arbeidsongeschiktheid moeten voor alle werkenden netjes geregeld zijn. Daar staan wij voor.