Op 16 november 2020 hebben de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en de Staatssecretaris van Financiën – Fiscaliteit en Belastingdienst –, mede namens de Staatssecretaris van Economische Zaken en Klimaat, de Tweede Kamer geïnformeerd over de huidige stand van zaken en de vervolgstappen ten aanzien van de in het regeerakkoord voorziene maatregelen op het gebied van ‘werken als zelfstandige’.

De webmodule

In deze zesde voortgangsbrief werd een update gegeven over de stand van zaken rondom de uitwerking van de webmodule en de eerder aangekondigde pilot. Het kabinet ontwikkelt dit instrument om opdrachtgevers duidelijkheid en – waar mogelijk – zekerheid over de kwalificatie van de arbeidsrelatie voor de loonheffingen te geven. De pilot start naar verwachting op 11 januari 2021 en duurt in ieder geval zes maanden. Vervolgens wordt de pilot in de zomer van 2021 geëvalueerd en vindt de besluitvorming over een eventuele introductie plaats.

Doelstelling van deze pilot is om in de praktijk te testen of de webmodule daadwerkelijk behulpzaam is voor opdrachtgevers bij het verduidelijken van de aarde van de arbeidsrelatie en – zo nodig – bij het vormgeven van de arbeidsrelatie. De volgende uitkomsten zijn mogelijk:

  • Opdrachtgeversverklaring: de opdracht kan buiten dienstbetrekking worden verricht (bijvoorbeeld door een zp’er).
  • Indicatie dienstbetrekking: er zijn sterke aanwijzingen dat er sprake is van een (fictieve) dienstbetrekking.
  • Geen oordeel mogelijk: op grond van de gegeven antwoorden is niet duidelijk of er sprake is van werken buiten dienstbetrekking of werken in dienstbetrekking.

Tijdens de pilotfase hebben bovenstaande uitkomsten geen juridische status. De pilot fungeert vooral als voorlichtingsinstrument, opdrachtgevers kunnen dus geen zekerheid ontlenen aan de uitkomst. Daarnaast wordt voor opdrachtgevers een helpdesk ingericht, zodat zij aanvullende vragen kunnen stellen. De helpdesk geeft geen advies, maar is bedoeld als ondersteuning bij de interpretatie van vragen en antwoorden.

Toezicht en handhaving

In het regeerakkoord uit 2017, ‘Vertrouwen in de toekomst’, is de afbouw van het handhavingsmoratorium gekoppeld aan de invoering van nieuwe wetgeving die meer duidelijkheid biedt over de aard van de arbeidsrelatie. Na afloop van de hierboven genoemde pilot beslist het kabinet op welk moment de handhaving gefaseerd wordt opgestart. Op z’n vroegst is dat 21 oktober 2021. Dit betekent niet dat de Belastingdienst en de Inspectie SZW geen toezicht houden (bedrijfsbezoeken, voorlichting geven en boekenonderzoeken). Wel kan de Belastingdienst alleen handhaven als er sprake is van kwaadwillendheid of indien aanwijzingen niet binnen een redelijke termijn zijn opgevolgd. Tussen 1 oktober 2019 en 31 augustus 2020 zijn in totaal 155 bedrijven onderzocht. Uit die bezoeken kwam naar voren dat de behoefte aan voorlichting over de geldende wet- en regelgeving groot is. In de ‘Voortgangsrapportage toezicht arbeidsrelatie’ meldde staatssecretaris Vijlbrief dat er nog geen ‘kwaadwillende’ opdrachtgever gevonden is.

Platformwerk

In de vorige voortgangsbrief heeft het kabinet aangegeven zich zorgen te maken over de positie van platformwerkers en te willen onderzoeken hoe hun positie versterkt kan worden. In de reactie van het kabinet op het rapport van de Commissie Regulering van werk is aangegeven dat de aanvankelijk onderzochte route om dit realiseren via de Wet allocatie arbeidskrachten door intermediairs (Waadi), niet voor de hand ligt. Het kabinet zal de komende maanden een start maken met de uitwerken van een rechtsvermoeden rondom platformwerk en zal onderzoeken of een dergelijk rechtsvermoeden in de praktijk inderdaad de rechtspositie van platformwerkers kan versterken. De uitwerking zal besproken worden met de Europese Commissie, om zo te bekijken of er gekomen kan worden tot een rechtsvermoeden dat Europeesrechtelijk houdbaar is.

Arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zelfstandigen

In het pensioenakkoord is afgesproken dat er een wettelijke verzekeringsplicht tegen het arbeidsongeschiktheidsrisico komt voor zelfstandigen. Het kabinet is voornemens het eerdere advies van de sociale partners over te nemen. Momenteel wordt in samenwerking met verschillende partijen gewerkt aan een uitvoerbare, uitlegbare en betaalbare regeling. Het kabinet streeft ernaar om voor het einde van dit jaar meer informatie over de voortgang van deze regeling te delen met de buitenwereld.