Nieuwe voortgangsbrief kabinet: Belastingdienst bezoekt honderd organisaties in 2018
Vrijdag 22 juni heeft Minister Koolmees van Sociale Zaken en Werkgelegenheid de Tweede Kamer middels een brief, betiteld als ‘uitwerking maatregelen werken als zelfstandige’, geïnformeerd over de voortgang van de vervanging van de Wet DBA. HeadFirst zet de hoofdlijnen voor je op een rij.
Geen eenvoudige opgave
Het kabinet is in de afgelopen maanden bezig geweest met de uitwerking van de maatregelen ter vervanging van de Wet DBA, waar je meer over leest in ons whitepaper. “Het kabinet is daarin stappen verder gekomen, maar heeft ook nog werk te verrichten”, zo berichtte minister Koolmees in zijn brief. “Het maken van nieuwe wetgeving rond zzp is geen eenvoudige opgave. Dat was duidelijk bij de invoering van de Wet DBA, bij het opstellen van het regeerakkoord en blijkt ook nu. Maar nieuwe wet- en regelgeving is onverminderd nodig.”
Vervolgacties
Het kabinet onderneemt de komende maanden diverse vervolgacties:
De maatregelen voor ‘de boven- en onderkant van de arbeidsmarkt’ worden verder uitgewerkt. “Hierbij zijn echter diverse knelpunten geconstateerd die worden geadresseerd. In het najaar komt het kabinet met een nader voorstel.”
Er wordt momenteel een extern onderzoek uitgevoerd naar tarieven, tariefopbouw en kenmerken van zzp’ers en hun opdrachten. “De uitkomsten van dit onderzoek worden gebruikt om te komen tot een afbakening van de groepen die onder de arbeidsovereenkomst bij laag tarief en de opt-out vallen. Ook worden effecten van een dergelijke afbakening op de arbeidsmarkt in kaart gebracht.”
– Het kabinet gaat in gesprek met de Europese Commissie over de bescherming van werkenden met lage tarieven. “Wetende dat deze problematiek in meer landen speelt”.
– Het kabinet onderzoekt op welke manier afbakening van de groep opdrachtnemers ‘aan de bovenkant van de markt’ – voor wie de opt-out gaat gelden – nodig is. “Immers, als voor de opdrachtgever en -nemer al vaststaat dat de opdrachtnemer de werkzaamheden als zelfstandige uitvoert, dan is een opt-out niet nodig.”
– Het kabinet gaat onderzoeken of de voorgestelde webmodule 1) uitvoerbaar en handhaafbaar is, 2) zekerheid biedt aan ondernemers en hun opdrachtgevers en 3) niet onnodig veel administratieve last met zich meebrengt.
– Op 3 september 2018 organiseert het kabinet een vervolg op de kick-off bijeenkomst met veldpartijen van 24 januari 2018, waarin opnieuw besproken wordt hoe de maatregelen zo goed mogelijk kunnen worden uitgewerkt.
– “De opkomst van nieuwe vormen van arbeidsrelaties tussen opdrachtgever/werkgever en opdrachtnemer/werknemer zorgt voor fundamentele vragen over de arbeidsmarkt, het arbeidsrecht en de sociale zekerheid. Om voorbereid te zijn op de toekomst wordt een onafhankelijke commissie ingesteld die onderzoek doet naar deze vraagstukken, waaronder de mogelijkheid van de introductie van een ondernemersovereenkomst en de herziening van de definitie van de uitzendovereenkomst.”
Belangrijke datums
Een aantal datums die al bekend waren, blijven staan:
– De handhaving op de Wet DBA blijft opgeschort tot in ieder geval 1 januari 2020, met uitzondering van kwaadwillenden.
– Vanaf 1 juli 2018 wordt de handhaving niet meer beperkt tot de meest ernstige gevallen van kwaadwillendheid, maar wordt de handhaving verbreed tot alle kwaadwillenden. Hieronder meer daarover.
– Uiterlijk per 1 januari 2019 zal het kabinet het criterium ‘gezag’ hebben verduidelijkt.
Handhaving: 100 opdrachtgevers worden bezocht
De Belastingdienst publiceert op 1 juli 2018 een plan dat invulling geeft aan het toezicht op arbeidsrelaties vanaf deze datum. De invulling is in grote lijnen al bekend. Zo gaat de Belastingdienst bedrijfsbezoeken plannen met opdrachtgevers, waarbij het in gesprek gaat over hun werkwijze met opdrachtnemers. “De Belastingdienst selecteert minimaal 100 opdrachtgevers om te bezoeken. In deze selectie zijn zowel de opdrachtgevers betrokken die een modelovereenkomst hebben voorgelegd die al dan niet is goedgekeurd, als de opdrachtgevers die in dit kader nog niet in beeld zijn geweest bij de Belastingdienst. Van elke categorie wordt een aantal opdrachtgevers geselecteerd dat de Belastingdienst zal bezoeken. De selectie vindt dusdanig plaats dat diverse branches en sectoren bezocht worden. (…) De focus ligt bij de opdrachtgevers die nog niet in beeld zijn geweest (red, hiermee lijkt bedoeld te worden: ‘opdrachtgevers die niet een modelovereenkomst bij de Belastingdienst ter goedkeuring hebben voorgelegd’) of die niet werken met een goedgekeurde (model)overeenkomst.”
“Afhankelijk van hetgeen de Belastingdienst vaststelt in zijn gesprekken met – en bezoeken bij – opdrachtgevers, wordt het toezichtplan tussentijds aangepast. Dit kan bijvoorbeeld betekenen dat er andere of andersoortige opdrachtgevers worden geselecteerd. Toezicht vindt plaats waar de grootste risico’s van schijnzelfstandigheid zijn. (…) Indien de Belastingdienst tijdens zijn toezicht een vermoeden heeft dat sprake is van een (fictieve) dienstbetrekking en kwaadwillendheid stelt hij een nader onderzoek in. (…) De planning is om de bezoeken eind 2018 afgerond te hebben.”
Ben je benieuwd naar de complete brief van Minister Koolmees? Download het hier.
Handhaving wet DBA opgeschort tot 1 Januari 2020
De opschorting van de handhaving op de Wet deregulering beoordeling arbeidsrelaties (DBA) is verlengd tot 1 januari 2020. Dit schrijven minister Koolmees van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en staatssecretaris Snel van Financiën in een brief aan de Tweede Kamer. De handhaving op ‘kwaadwillenden’, opdrachtgevers die bewust regels overtreden, blijft bestaan en wordt zelfs verruimd. De brief maakt ook duidelijk dat er geen uitzicht is op een tussenoplossing voor specifieke groepen zelfstandigen, zoals de opt-out regeling voor Zelfstandig Professionals met tarieven boven de €75,- per uur.
Handhaving op kwaadwillenden verruimd
Vanaf 1 juli 2018 wordt niet langer alleen bij ernstigste gevallen van kwaadwillendheid gehandhaafd, maar kan er ook bij andere kwaadwillende opdrachtgevers worden gehandhaafd. Dit zijn opdrachtgevers “die opzettelijk een situatie van evidente schijnzelfstandigheid laten ontstaan of voortbestaan”. Dit houdt concreet in dat de Belastingdienst kan handhaven als ze de volgende drie criteria alle drie kan bewijzen:
1. Er is sprake van een (fictieve) dienstbetrekking.
2. Er is sprake van evidente schijnzelfstandigheid.
3. Er is sprake van opzettelijke schijnzelfstandigheid.
In dergelijke gevallen wordt veelal een oneigenlijk voordeel behaald en/of het speelveld op een oneerlijke manier aangetast.
Planning: meer informatie voor zomerreces
Of sprake is van fictieve dienstbetrekking hangt sterk samen met de vraag of sprake is van een gezagsverhouding. Het kabinet heeft in haar brief aangegeven voor 1 januari 2019 te komen met verduidelijking van de definitie ‘gezagsverhouding’, omdat dit de kern van veel onduidelijkheid is rondom de Wet DBA. Hierop is aangedrongen door Kamerleden Van Weyenberg (D66) en Wiersma (VVD), waarvan de laatste recent te gast was in ons radioprogramma HoofdZaken.
Voor het zomerreces stuurt het kabinet een ‘hoofdlijnenbrief’ naar de Tweede Kamer, waarin nader wordt toegelicht hoe de verschillende maatregelen uitgewerkt worden. Vervolgens streeft men ernaar nog in 2018 met een wetsvoorstel te komen, zodat de parlementaire behandeling hiervan in de eerste helft van 2019 kan worden gestart. Het streven is de specifieke maatregelen, bedoeld voor ‘de onderkant en de bovenkant van de arbeidsmarkt’, alsmede de opdrachtgeversverklaring (webmodule) per 1 januari 2020 in werking te laten treden.
Geen snellere oplossing voor bovenkant
Er was sprake van een snellere invoering van maatregelen voor de boven- en onderkant van de markt, maar deze komen er dus niet. “We werken aan één pakket maatregelen die we tegelijkertijd gaan invoeren. We gaan maatregelen als het minimumtarief of de opt-out voor de bovenkant niet eerder invoeren”, zo verklaarde minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Koolmees tegenover ZiPconomy. Staatssecretaris van Financiën Menno Snel voegde daar aan toe: “Ik heb niet de indruk dat aan de bovenkant van de markt nu de grootste problemen zitten. Die groep heeft nu ook al niet veel te vrezen, dus we zien ook niet echt de noodzaak om daar afzonderlijk te versnellen.”
Voor wat betreft de situatie tot 2020 verklaarde minister Koolmees: “Voor de markt is de boodschap helder: met zelfstandigen werken kan! Mits je geen kwaadwillende bent.”
Grote onrust onder ZP'ers over wet DBA
De onrust onder opdrachtgevers en zp’ers over de Wet DBA blijft groot, ook nu het kabinet in het regeerakkoord plannen presenteerde ter vervanging van de omstreden wet. Zo’n 60% van de hoogopgeleide zzp’ers, veelal zelfstandig professionals (zp’ers) genoemd, is bezorgd over het feit dat de Wet DBA van kracht blijft tot het moment dat een vervangend plan ingaat. Vier op de vijf van deze zp’ers geeft hierbij als reden dat ze nog altijd onzekerheid, onduidelijkheid en onrust bij opdrachtgevers ervaren. Dit blijkt uit de Wet DBA Opiniemonitor van HeadFirst, uitgevoerd in samenwerking met ONL voor Ondernemers en ZP Zaken onder 775 zp’ers.
Minister Wouter Koolmees van Sociale Zaken en Werkgelegenheid sprak onlangs de verwachting uit dat aanpassing van de Wet DBA waarschijnlijk nog twee jaar op zich laat wachten. Dit is voor zelfstandig professionals een onwerkbare situatie. Hans Biesheuvel van ONL voor Ondernemers reageert: “Onduidelijkheid omtrent de Wet DBA kost opdrachtgevers en zelfstandigen dagelijks bakken met geld. Die situatie kunnen we niet laten voortduren. Er moet nu snel een kortetermijnoplossing komen, daarna kunnen werken aan een duurzame oplossing.”
Zp’ers kritisch op plannen
Zelfstandig professionals zijn goed op de hoogte van de plannen ter vervanging van de Wet DBA: 84% kent de ideeën gedetailleerd of in hoofdlijnen. Een groot deel (62%) vindt de plannen een vooruitgang ten opzichte van de Wet DBA, maar blijft desondanks kritisch. Zo worden ‘opdrachtduur’ en ‘de aard van de werkzaamheden’ als ongeschikte criteria beschouwd om zelfstandigen te onderscheiden van werknemers. Over het criterium ‘uurtarief’ zijn zelfstandigen positiever.
Bijna 67% van de zp’ers ervaart het criterium ‘opdrachtduur’ als negatief. De meest genoemde reden is dat zelfstandig professionals – hoogopgeleid en werkend voor overwegend grote opdrachtgevers – meestal langer dan een jaar worden ingehuurd, de maximale termijn voor opt-out op loonbelasting en werknemersverzekeringen. Zo’n 61% van de zp’ers vindt het criterium ‘aard van de werkzaamheden’ niet goed, omdat het een subjectieve term zou zijn die vooral voor meer onduidelijkheid zal zorgen. Zp’ers zijn positiever over het criterium ‘uurtarief’. Ruim 48% reageert optimistisch en vinden voornamelijk dat het lage uurtarief voor bescherming zorgt. Van de negatieve en neutrale reacties vinden de meeste zp’ers dat de gestelde bovengrens van €75,- naar beneden moet.
Mike Korenvaar, Chief Financial Officer bij HeadFirst, reageert: “Met deze opiniemonitor hebben we in kaart gebracht hoe zp’ers over de plannen denken. Als de politiek verstandig is, nemen ze de mening van de markt serieus en maken ze bij de uitwerking van nieuwe wetgeving niet dezelfde fouten als bij de Wet DBA.” Korenvaar vervolgt: “Schijnzelfstandigheid moet aangepakt worden, daar is iedereen het over eens, maar dat mag geen negatieve impact hebben op de bovenkant van de markt. Daar moeten opdrachtgevers, zp’ers en bemiddelaars vrij en met zekerheid zaken kunnen doen met elkaar.”
Noodzaak is hoog
De overheid onderkent de noodzaak van een oplossing voor de Wet DBA. Op 24 januari vindt bij het Ministerie van Financiën een bijeenkomst plaats over de toekomst van de wet. Hierbij gaan minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Wouter Koolmees, staatssecretaris van Financiën Menno Snel en staatssecretaris van Economische Zaken en Klimaat Mona Keijzer in gesprek met marktpartijen. ONL voor Ondernemers presenteert hier haar plannen voor een praktische oplossing. Hans Biesheuvel: “De wettelijke kaders die bepalen of iemand zelfstandige of werknemer is, zijn achterhaald. De wet en fiscale regelgeving moeten worden aangepast om recht te doen aan de groeiende groep zelfstandigen. Tot die tijd hebben we een praktische oplossing nodig die op korte termijn ingevoerd kan worden en de onrust wegneemt.”
De factsheet met alle resultaten van de Wet DBA Opiniemonitor is gratis te downloaden op dbafeedback.nl.
————————————————————————————————————————
Meer informatie voor de pers:
HeadFirst Source Group N.V.
Bart van der Geest
T: 0615899574
E: bart.vandergeest@headfirst.nl
ONL voor Ondernemers
Djoeke Altena
T: 0610150046
E: d.altena@onl.nl
————————————————————————————————————————
Over ONL voor Ondernemers
ONL voor Ondernemers is dé ondernemersorganisatie van Nederland met maar één belang: de stem van de ondernemers laten horen. Dit betekent dat ondernemers onze agenda bepalen en wij actie ondernemen. Samen Nederland ondernemender maken, dat is het doel van ONL. Dit doen we door te lobbyen, problemen aan te kaarten en oplossingen voor te leggen op onderwerpen waar ondernemers last van hebben. Voorbeelden van deze onderwerpen zijn de Wet DBA, Wet Werk en Zekerheid, late betalingen en rentederivaten. Voor meer informatie zie www.onl.nl.
Over ZP Zaken
ZP Zaken ondersteunt de zelfstandig professional (zp’er). Met producten en diensten op maat en een eigen wijze van informatievoorziening die past bij de bewust zelfstandige en altijd professionele ondernemer. Door op alle vlakken ondersteuning te bieden, van opleidingen tot verzekeringen en van opdrachten tot netwerkbijeenkomsten, kan de zp’er zich weer richten op waar het om gaat: ondernemen. ZP Zaken is de overkoepelende organisatie van de labels: ZP Control, ZP Academy, ZP Facts, ZP Vraagbaak, ZP Radio en ZP Golf. Voor meer informatie zie www.zpzaken.nl.
Nog zeker twee jaar onduidelijkheid over wet DBA
Het gaat nog zeker twee jaar duren voordat er duidelijkheid komt over wanneer je wel en wanneer je niet kunt werken als zzp’er. Dat heeft minister Wouter Koolmees van Sociale Zaken en Werkgelegenheid laten weten aan BNR Nieuwsradio. ‘Voor dergelijke grote aanpassingen zijn wijzigingen in de wet en aanpassingen in de uitvoering en handhaving nodig. Het is al een ambitieuze doelstelling om te mikken op 1 januari 2020.’
‘Zzp-markt in drieën gesplitst vanaf 2020’
De zzp-markt wordt vanaf 2020 in drieën gesplitst. Koolmees noemt de opties op. ‘Namelijk 1) de opdrachtgeversverklaring, 2) de opt-out en 3) verplichte arbeidsovereenkomst voor bepaalde groepen met een laag tarief.’ Voor de middengroep zal een soort verklaring komen, wat nu de ondernemersverklaring wordt genoemd. ‘Daar zit de crux’, zegt politiek verslaggever Laurens Boven. ‘Dat is toch weer het ouderwetse probleem waar de beoordeling moet plaatsvinden of het écht zzp of een schijnconstructie is. In de voorbereiding daarvan gaat nu de meeste tijd zitten.’
Noot HeadFirst: Wet DBA van kracht tot vervanging
Tot het moment dat de Wet DBA vervangen of aangepast is, blijft de huidige wetgeving van kracht. De datum dat de handhaving van de Wet DBA ingaat, staat momenteel op 1 juli 2018. De Belastingdienst treedt vanaf dat moment op tegen enkele evident ‘kwaadwillenden’. Het is niet onlogisch dat in aanloop naar deze datum besloten wordt de termijn van 1 juli 2018 verder op te schuiven om zodoende de rust in de flexibele arbeidsmarkt te bewaren tot het moment dat meer duidelijk is over de vervanging van de Wet DBA. Mocht dit het geval zijn, lees je het uiteraard op deze website.
Whitepaper 'Rutte III: Wet DBA verdwijnt' wat nu?
In het regeerakkoord van kabinet Rutte III is aangekondigd dat de Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (Wet DBA) wordt vervangen. In plaats daarvan moet een gedifferentieerd stelsel komen, waarbij verschillende type zelfstandigen hun eigen aanpak krijgen. HeadFirst geeft inzicht in de huidige plannen.